Wat een moeilijke situatie voor iedereen - wat een leed terwijl eenieder er met goede bedoelingen in stapte.
Te vaak zijn niet alle gegevens beschikbaar. Te vaak is wat je nodig zou hebben voor een adequate matching er gewoon niet.
De oplossing is politiek wat lastig maar niet moeilijk: we hebben veel moderne media, zet deze ten volle in en wees wat ‘eisender’ naar de zendende landen inzake de informatie die je minimaal wilt hebben voor een matching. Waar denk ik aan: een gedegen, psychologische, screening van het kindje, beelden per skype van het kindje laten beoordelen door een ervaren gedragsdeskundige zodat er al een beetje een beeld is van wie dit kindje is en wat het nodig heeft, ouders daarop voorbereiden, zorg bieden na de plaatsing en - last but not least - niet matchen op volgorde van binnenkomst maar op inhoud - welk ouderpaar, welk gezin dat wacht, kan dit kind het beste thuis bieden? Die vraag dient elke keer weer centraal te staan.
We hebben daarvoor een andere kijk nodig: werken met profielen van ouders bv. en met profielen van kinderen - adoptie is voor sommige kinderen de enige optie om nog in een gezin op te groeien - dan moet de kans van slagen gemaximeerd worden en dat gebeurt m.i. alleen maar als je het proces verder inhoudelijk stroomlijnt. Dat vraagt ingrijpende wijzigingen, o.a. in financiering maar bv. ook in professionalisering, centralisering en verder inhoudelijk uitwerken van procedures. Hoe?
Ik zou heel graag een Centrale Adoptiedienst - door de overheid betaald - hebben i.c. een koepel van Nederlandse AdoptieDiensten. Onafhankelijke screening lijkt zinvol, de ASAA teams blijven daarbij overeind maar de diverse VH en SAV kunnen deel uitmaken van zo'n koepel - hun eigen signatuur behouden maar wel allen gelijkvormig werken. Een ring van andere betrokken professionals kan daaromheen gevormd worden, bestaand uit o.a. (para)medische, juridische en gedragswetenschappelijke disciplines en zeker ook ervaringsdeskundigen - allen met specifieke adoptie-expertise.
Per ouder(paar) en per kind zou je met profielen moeten werken waarin opvoedingskwaliteiten voor ouders en opvoedingsvragen van kinderen centraal staan. Die profielen maak je op grond van info uit de ASAA teams en de intake bij de bemiddelende afdeling in Nederland en op grond van info over het kind, een video en dossier vanuit het geboorteland. Daarna kan je matchen - op inhoud - en de kinderen en gezinnen een zorgaanbod op maat aanbieden - als dat nodig is. Een en ander kan gevoed en wetenschappelijk gevolgd worden door ADOC.
Dat kost te veel? Nee hoor - want laten we vooral niet vergeten wat het de maatschappij kost wanneer een adoptieproces niet goed loopt - allereerst aan persoonlijk leed, maar ook maatschappelijk aan geld voor zorg, plaatsing elders of aan uitval van adoptieouders op hun werk. Ik ben de echte kostprijs een beetje kwijt maar toen ik nog in de jeugdzorg werkte (een jaar of 10 geleden) kostte een gesloten plek al 3 ton op jaarbasis.. dat is veel geld. Twee tot drie plekken voorkomen op jaarbasis, wat een reëel iets is bij goede matching, levert al een aardig beginbudget voor een organisatie…
Versteviging van het proces bij plaatsing en matching levert meer op dan het kost maatschappelijk gezien, dat zouden we ter dege moeten narekenen bv. met de cost calculator die Loughborough University ontwikkelde voor kinderen die in Engeland in het jeugdzorgsysteem opgevangen worden. Moet wel even voor Ned. worden aangepast natuurlijk.
Ik hoop dat dit rapport leidt tot ingrijpende wijzigingen in de praktijk. De beschreven situatie is niet nieuw - de UAI merkt al op dat het vaker voorkomt. Ik ken geen cijfers, maar vrees dat inderdaad vaker voorkomt dat een kind niet kan blijven in zijn of haar beoogd adoptiegezin. Heel triest.
Nu er wereldwijd minder kinderen zijn buitenlandse gezinnen voor gezocht worden, is er mogelijk ook meer ruimte om inhoudelijk de matching en de zorg te verstevigen. Er zijn veel professionals die bezig zijn met adoptie, er zijn veel ervaringsdeskundigen die een goede link met de praktische betekenis van stappen kunnen borgen en er is enorm veel literatuur en onderzoek dat als basis kan dienen voor verbeteringen in procedures. Bundelen van krachten is nodig. Een politieke beslissing om dit te financieren en te faciliteren evenzo, hoewel dit eigenlijk logisch voort zou kunnen vloeien uit het feit dat Nederland partij is bij zowel het kinderbeschermings als Haags Adoptie Verdrag….. en het bovenstaande niet nieuw is …..- ook wel bekend is bij beleidsmakers - …… het had er al lang kunnen zijn….
Anneke